“Kurumsal İklim Hedefleri Çağı Başladı.” Siz Hazır mısınız?
(Yazan: Arif Cem Gündoğan)
İklim değişikliği ile mücadelede şirketlerin rolü ve sorumluluğu artarak devam ediyor. GTE Carbon olarak bu bağlamdaki faaliyetleri küresel ölçekte teşvik etmek için başlatılan Bilim Temelli Hedefler Girişimini sizlerle paylaşmak istedik.
CDP (Carbon Disclosure Project) geçtiğimiz günlerde sosyal medya hesabından kurumsal iklim hedefleri çağının başladığını duyurdu ve “Bilime Dayalı Hedefler” adlı bir girişimi tanıtan bilgilere yer verdi. CDP’nin yakın zamanda kaleme aldığı bir rapora göre Global 500 şirketlerinin %81’i enerji ve/veya sera gazı salımları odaklı bir hedef belirlemiş durumda. Ancak aynı raporda bu hedeflerin çoğunun insan kaynaklı iklim değişikliği problemi ile başa çıkabilmek için bilimin ortaya koyduğu rakamlarla pek uyumlu olmadığı da belirtiliyor.
Bilim Temelli Hedefler Girişimi
Şirketlerin iklim değişikliği problemi ile mücadelede daha anlamlı ve etkin katkılar sunabilmesini teşvik etmek amacı ile CDP, UNGC (UN Global Compact), WRI (World Resources Institute) ve WWF (World Wildlife Fund) yeni bir küresel girişim başlattı. Bilim Temelli Hedefler Girişimi’nin (Science Based Targets Initiative) ana hedefi şirketlerin sera gazı salım azaltım hedeflerini iklim bilime daha çok kulak veren ve daha iddialı seviyelere çekebilmek. Girişimin ulaşmak istediği alt hedeflerse şöyle özetlenmekte:
1. 2015 sonu itibari ile alanında lider en azından 100 şirketin iklim biliminin öngördüğü ölçüce iddialı azaltım hedefleri üstlenmesi,
2. 2020 itibari ile alanında lider 250 şirketin sera gazı salım azaltım hedefleri üstlenmesi ve bunları kamuoyu ile paylaşması,
3. Girişimin politika yapıcılara ve karar verici mercilere şirketlerin iklim değişikliği ile mücadelede neleri başardıklarını göstererek uluslararası ilim müzakerelerini olumlu yönde etkilemek.
Peki, Nedir Bilim Temelli Hedefler?
Girişim bilim temelli hedef kavramının tanımı “küresel sıcaklık ortalamasındaki artışı yüzyıl sonunda maksimum 2°C ile sınırlandırabilmeye ilişkin iklim biliminin ortaya koyduğu rakamlar doğrultusunda azaltım hedefleri belirlemek” şeklinde yapmakta. Burada iklim bilimine dair en kabul gören ve meşru çalışma Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) güncel akademik literatürü düzenli ve kapsamlı şekilde derleyip sunduğu Değerlendirme Raporları (Assessment Report – AR).
Neden Böyle Bir İhtiyaç Var?
Her geçen yıl karbon ayak izlerini hesaplayan, sera gazı envanterlerini kamuya açık şekilde paylaşan şirketlerin sayısının arttığı gözlemlenmekte. 2003-2014 yılları arasında CDP raporlaması yağan şirket sayısının 20 katına çıkması aslında gidişatı tek başına özetleyebilecek bir istatistik. Bu şirketlerin %75’inin sera gazı azaltım hedefleri belirledikleri belirtiliyor. Fakat “We Mean Business” adlı çatı kuruluşun yaptığı araştırmaya göre bu şirketlerin çok az bir kısmı uzun vadeli ve iklim biliminin ortaya koyduğu bulguların ışığında azimli bir niteliğe sahip. Dünyadaki en fazla sera gazı salımı yapan ve CDP raporlaması yapan 70 şirketin incelendiği bir başka çalışmaya göre ise bu şirketlerin 1/3’ünün bir sera gazı azaltım hedefi yok; diğer 1/3’lük kısmının ise iklim bilimi ile çelişen niteliğe sahip hedefleri var. Bu bulgular bize şirketlerin iklim değişikliği ile mücadelede her geçen gün daha aktif bir rol üstlenmeye başladıklarını ancak bu çabanın bilimin öngördüğüne henüz yakın seviyede olmadığının sinyallerini vermekte.
Yine de umutlu olmak için örnekler var. Paris Anlaşması üzerinde uzlaşı sağlanan iklim zirvesi COP21 sürecinde 114 şirketin bilim temelli hedefler belirlediğini açıklayan İklim Temelli Hedefler Girişimi bu çabaların hızla arttığını rapor ediyor. Coca-Cola, Dell, Enel, General Mills, Kellogg, NRG Energy, Procter & Gamble, Sony, ve Thalys gibi küresel devlerin girişim içerisinde onaylanmış hedefler ile yer aldıklarını da belirtmek gerek.
Daha Ayrıntılı Bilgiye Nereden Ulaşabiliriz?
Bilim Temelli Hedefler Girişimi şirketlerin konuya dair daha ayrıntılı bilgi edinebilmesi ve kendilerine yönelik bilim temelli hedefleri nasıl belirleyebileceklerine dair adım adım işlenmiş bir yol haritasına göz atabilmeleri için bir de rehber hazırlığı içerisinde. Bu rehber şu anda kamuoyunun yorumlarına açık halde erişilebilir halde. Nihai sürüm henüz oluşturulmadı ancak güncellemelere şu adresten ulaşmak mümkün: http://sciencebasedtargets.org/
Şimdi Ne Yapabiliriz?
İşe Bilim Temelli Hedefler Girişimi sitesinde bulunan katkı mektubu formatını edinerek ve inceleyerek başlamak ilk basamak. Şirketinizin bu mektubu girişime iletmesi bilim temelli bir sera gazı azaltım hedefi belirleme niyetinizi resmileştiren bir adım olacak. İkinci adım bir hedef belirlenmesi süreci. Niyet mektubunu ilettikten sonraki iki yıllık bir süre dâhilinde bilim temelli azaltım hedefini geliştirmeniz beklenmekte. Hedefinizi belirledikten sonra bunu kamuoyu ile paylaşmanız, bunu “hedef kontrol formu” aracılığı ile girişim sekretaryasına iletmeniz gerekiyor. Böylelikle Bilim Temelli Hedefler Girişimi hedefinizin bilimsel niteliğini belirli kriterlere göre inceleyip onay verebilecek. Bu kontrol süreci olumlu olursa şirketinizin ismi sciencebasedtargets.org adresinde ve girişimin bütün iletişim faaliyetlerinde yer alabilecek. Bu kriterlerin neler olduğuna gelecek olursak:
• Kapsam: Belirlenecek azaltım hedefinin Sera gazları Protokol Kurumsal Standardına (GHG PCS) uyumlu ve standartta belirlenmiş tüm sera gazlarını kapsayan şekilde belirlenmiş olması gerekmekte. Ayrıca şirketin Kapsam 1 ve Kapsam 2 salımlarına yönelik hazırlanmış olması şart.
• Zaman Dilimi: Hedefin kamuoyuna paylaşıldığı andan itibaren minimum 5 yıl maksimum 15 yıl sonrasına yönelik belirlenmiş olması gerekmekte.
• İddia Seviyesi: Küresel sıcaklık ortalamasındaki artışı yüzyıl sonunda maksimum 2°C ile sınırlandırabilmeye ilişkin iklim biliminin ortaya koyduğu rakamlar doğrultusunda azaltım hedefi belirlenmesi gerekiyor. Bu noktada daha anlaşılır bir yönlendirme için girişim ayrıntılı bir rehber hazırlığı içerisinde. (Eğer Kapsam 3 salımları toplamın %40’ından fazlasını ifade ediyorsa, Kapsam 3 salımları üzerine de iddialı bir azaltım hedefi belirlenmesi beklenmekte.)
• Gönüllü Katkılar: Şirketler zorunlu olmamakla beraber uzun vadeli (örneği 2050) azaltım hedefleri belirlemeye davet ediliyor. Azaltım hedeflerinin “mutlak” ve “yoğunluk” (intensity) temelli olması teşvik edilmekte.
Kapsam 1,2 ve 3 Sera Gazı Salımları Özetle Ne Demek?
Kapsam 1: Şirkete ait olan ya da tarafından işletilen direkt sera gazı salımları.
Kapsam 2: Elektrik, merkezî ısıtma, buhar ve soğutma işlemleri tüketimlerine bağlı dolaylı sera gazı salımları.
Kapsam 3: Şirketin önemli derecede kontrolü ve etkisi altında bulunan (örneğin tedarik zinciri) tüm dolaylı ve oluşmuş sera gazı salımları.
Finans Kuruluşları Ne Yana Düşer?
Bilim Temelli Hedefler Girişimi finans kuruluşlarını da Kapsam 1 ve Kapsam 2 sera gazı salımları ve dahi yatırım aktiviteleri ile ilgili hedefler belirlemeye davet etmekte. Ancak girişim, finans kuruluşlarının Kapsam 3 salımlarını değerlendirmek için üzerinde uzlaşılmış bir değerlendirme yöntemi olmadığı için bu kapsamdaki hedefleri onaylayamayacak.
GTE Carbon Size Bu Konuda Nasıl Destek Olabilir?
GTE Carbon olarak verdiğimiz hizmetler arasında kurumların iklim değişikliği nedeniyle karşı karşıya kaldıkları risklerin tespiti ve yönetimi; karbon ayak izlerinin ve sera gazı envanterinin hesaplanması olduğu gibi uluslararası raporlama süreçlerine danışmanlık desteği de sağlamaktayız. Bu bağlamda Bilim Temelli Hedefler Girişimi’ne aktif katılımınıza dair birlikte çalışmaktan memnuniyet duyarız. Ayrıntılı bilgi ve referanslarımız için www.gte.com.tr adresi veya info@gte.com.tr aracılığı ile bize ulaşabilirsiniz.[:]