ABD Ulusal Bilim Vakfı (NSF) ile İkili İşbirliği Programı

ODTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü’nün (Prof. Dr. İpek İmamoğlu) proje koordinatörü ve araştırmacı (Prof. Dr. F. Dilek Sanin), Maine Üniversitesi, Arizona Eyalet Üniversitesi ve GTE’nin proje ortakları olarak yer aldığı “MiOCAP- Makro Ölçekte Politika Etkisi için Moleküler Düzey Mikroplastik-Organik Etkileşiminin Mezo Ölçekli Döngüsellik Değerlendirmesi ile Birleştirilmesi” projesi ABD Ulusal Bilim Vakfı (NSF) ve TÜBİTAK ortak programı kapsamında “Uluslararası Araştırma Fonlarından Yararlanma Kapasitesinin ve Uluslararası Ar-Ge İşbirliklerine Katılımın Arttırılmasına Yönelik Destek Programı” ile desteklenmektedir. Projenin pilot bölgesi İzmir ili ve yararlanıcısı İzmir Kalkınma Ajansı’dır.

Projenin temel amacı bir döngüsellik performans değerlendirmesi (EBM) çerçevesi geliştirerek, büyük ölçekte mikroplastiklere ilişkin olumsuz ekosistem etkilerini azaltmak amacıyla geliştirilecek çerçeveden elde edilen çıktılar doğrultusunda strateji ve politikalar geliştirilmesine katkı sağlanmasıdır. Ek olarak değer zinciri düzeyinde döngüselliğin durumunu ve potansiyelini ölçmek için bir kılavuz olarak web tabanlı bir araç ortaya konularak strateji önerileri geliştirilecektir.

Dünya Bankası Yeşil Sanayi Projesi Bileşen-2

Dünya Bankası desteğiyle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından yürütülen “Türkiye Yeşil Sanayi Projesi- Bileşen II” projesinde teknik danışman olarak yer alan GTE, Çevresel ve Sosyal Yönetim Sistemi ve Projeler Kullanım Kılavuzu’nu hazırlamıştır.

Proje ile birlikte sanayinin yeşil dönüşümü ile ilgili Ar-Ge ve inovasyon projeleri için Dünya Bankası, CBAM, Yeşil Mutabakat gibi ihracat pazarlarındaki yeni gereklilikler doğrultusunda sanayi işletmelerinin yeşil geçişinin sağlanması amaçlanmıştır.

AB, Türkiye ve Afrika Gıda Sistemlerinin Sınır Ötesi İklim Kırılganlıkları ve Uzaktan Etkileri Projesi (CREATE)

Ankara Üniversitesi Su Yönetimi Enstitüsü (Doç. Dr. Gökşen Çapar) koordinatörlüğünde yürütülen GTE’nin proje ortağı olarak yer aldığı “AB, Türkiye ve Afrika Gıda Sistemlerinin Sınır Ötesi İklim Kırılganlıkları ve Uzaktan Etkileri: Ticaret, İklim Riski ve Uyum (CREATE)” projesi H2020 Food Systems and Climate (FOSC) ERA-NET Cofund 2019 yılı çağrısı altında desteklenmektedir.

Türkiye, Fas, Hollanda ve Mısır’dan sekiz kuruluşun oluşturduğu konsorsiyum tarafından çalışmaları sürdürülmektedir. CREATE, AB, Afrika ve Türkiye’deki sosyo-ekonomik faaliyetleri ile uzak iklimsel tehlikeler arasındaki temsili bağlantıları haritalayan yerleşik kaynak kullanımı (örn., su, toprak ve karbon) ve ticareti konseptine dayalı gıda değer zincirleri için yeni bir sınır ötesi iklim risk/etki değerlendirme metodolojisi geliştirmeyi amaçlamaktadır.

https://www.create4climate.com/

Bakioğlu Holding Sera Gazı Emisyon Envanteri Oluşturulması

Bakioğlu Holding bünyesinde bulunan Polibak, Bak Ambalaj, Bareks Plastik, Bareks Polietilen ve Bak Gravür için sürdürülebilirlik hedefleri kapsamında ISO14064 ve Sera Gazı Protokolü standartları çerçevesinde karbon ayak izi hesaplanması ve sera gazı emisyon envanteri çalışmaları yürütülmektedir. Bu kapsamda akredite denetçi kurum tarafından yapılan doğrulama çalışmaları sonucunda Bakioğlu Holding Ambalaj Grubu Şirketleri’nin, ISO14064 Sera Gazı Emisyonu Sertifika belgelendirilme çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

Döngüsel Su Yönetimi Olanaklarının Multisektörel (Kent, Endüstri ve Tarım) Ölçekte Geliştirilmesi: Küçük Menderes Nehir Havzası Örneği

Proje Amacı
“Döngüsel Su Yönetim Olanaklarının Multisektörel (Kent, Endüstri ve Tarım) Ölçekte Geliştirilmesi: Küçük Menderes Nehir Havzası Örneği” projesinin temel amacı, Küçük Menderes Havzası’nda kentsel, endüstriyel ve tarımsal su kullanıcıları arasında döngüsel su yönetim olanaklarını geliştirmek ve bu sayede su kullanımında rasyonellik ve verimliliği sağlamaktır.

Temel Faaliyetler

Proje kapsamında farklı kullanıcılar ve sektörler için uygulanabilir bir döngüsel su yönetim modeli oluşturulmuş, bu modelin geliştirilmesine yönelik olarak çeşitli analiz ve çalışmalar yürütülmüştür:

  • Havza Tanımlama ve Analizi:
    Havzanın fiziksel yapısı, su kaynaklarının kalitesi ve miktarı, sektörel kullanım durumu ve mevcut doğal süreçlerin durumu incelenmiştir.
  • Su Kullanım Profili Oluşturulması:
    İlçe ve mahalle ölçeğinde su tüketimi miktarları, kaynak türleri ve kalite verileri kullanılarak kentsel, endüstriyel ve tarımsal su profili çıkarılmıştır.
  • Performans Göstergeleri (KPI) Belirlenmesi:
    Her sektör için verimlilik ve döngüsellik performanslarını ölçmeye yönelik göstergeler belirlenmiş ve değerlendirilmiştir.
  • Atıksu Profili ve Geri Kazanım Analizi:
    Havzadaki atıksu kaynakları (arıtılmış ve arıtılmamış) analiz edilmiş, deşarj-su kullanıcı eşleştirmeleri yapılmış ve geri kazanım olanakları araştırılmıştır.
  • Su Pinç Analizi Uygulaması:
    Su arz-talep eşleşmelerinin optimize edilmesi için su pinç analizi kullanılmıştır.

Öne Çıkan Çıktılar ve Öneriler

  • 14 farklı uygulama önerisi geliştirilmiştir. Bunlar, döngüsel su kullanımına yönelik kent-endüstri-tarım ekseninde geri kazanım ve yeniden kullanım olanaklarını kapsamaktadır:
    • Endüstriyel atıksuların proses suyu ve sulama amaçlı yeniden kullanımı
    • Kentsel atıksuların park-bahçe sulaması ve tarımsal sulamada değerlendirilmesi
    • Atıksuların endüstriyel işletmelere yeniden kazandırılması
  • Doğa Tabanlı Çözümler (DTÇ) kapsamında:
    • Yağmur suyu hasadı
    • Sulak alanlar ve sızma hendekleri gibi uygulamalar incelenmiş, mevcut potansiyeller değerlendirilmiştir.

Proje sayesinde, farklı sektörler arasında entegre bir döngüsel su yönetimi modeli geliştirilmiş; bu modelin hem Küçük Menderes Havzası’nda hem de benzer iklim ve su problemi yaşayan bölgelerde uygulanabilirliği ortaya konmuştur. Geliştirilen yaklaşım, iklim değişikliği ile mücadelede sürdürülebilir su yönetimi için örnek teşkil edebilecek bir metodoloji sunmaktadır.

Linyit Madenciliği Sektöründe Karbon & Su Ayak İzi ve Kaynak Verimliliği Yol Haritası

Polyak Eynez Enerji Üretim Madencilik San. ve Tic. A.Ş. bünyesindeki Kınık Linyit Madeni işletmesinde mevcut durum değerlendirilmesi çerçevesinde karbon ve su ayakizi raporlaması yapılmış ve çevresel performansın iyileştirilmesi amacıyla kaynak verimliliği ve döngüsellik fırsatları değerlendirilmiştir. Mevcut durumun değerlendirilmesi başlığı altında işletmenin karbon ve su ayaikizinin hesaplanması, uygun standartlara göre raporlandırılması, rakip analizi ve sektörel metriklere göre değerlendirilmesi yapılmıştır.

Ulusal/uluslararası gelişmeler, geçiş (transitional) risklerinin değerlendirilmesi ve ulusal/uluslararası arenada iyi uygulama örnekleri ile sürdürülebilirlik çerçevesinde mevcut ESG yaklaşımlarına ek olarak Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı, Paris Antlaşması ve Sınırda Karbon Vergisi ve benzeri gelişmelerin ülkemiz kömür madenciliği sektörü için ve özellikle Polyak Eynez için yarattığı fırsat ve risk unsurlarına yönelik kapsamlı bir değerlendirme sonucunda GTE tarafından yol haritası hazırlanmıştır.

Mey|Diageo- Manisa Bölgesi’nde Suyu Yerine Koyma Projesi

Mey|Diageo’nun global seviyede belirlenen Ekosistem 2030 hedefleri kapsamında “Damla Sulama” projesi Manisa Bölgesi Alaşehir’de GTE’nin ilk su ikmal projesi olarak hayata geçmiştir. EWA Kurumsal Danışmanlık’ın proje ortağı olarak yer aldığı projede daha verimli bir damlama sisteminin kurulması için yerel belediyeler ve yerel bir sulama kooperatifi ile çalışılarak altyapı iyileştirilmesi yapılmıştır.

Projenin temel amacı bölgedeki çiftçilerin bağlarında ürün kalitesinin artırılması, verimin yükseltilmesi ve bağcıların gelirinin artırılmasına destek olabilmektir. Proje sayesinde kullanılan su miktarında %50 tasarruf sağlanabileceği öngörülmüş ve 2022’de 15.100 metreküpten fazla su geri kazanımı sağlanmıştır.

Kızılırmak Alglerinden Üretilecek Biyokütlenin Değerli Biyo-bileşen Üretiminde Kullanımı

Ahiler Kalkınma Ajansı’nın sağladığı fizibilite desteği ile Kırıkkale Üniversitesi tarafından yürütülen projenin danışmanlığı GTE tarafından yapılmıştır. Projede mikroalg üretimi ve atıksu arıtımını sinerjik şekilde kullanarak olumsuz çevresel etkileri azaltma ve alg biyokütlesinin, farklı sektörlere yönelik ticari fayda sağlaması hedeflenmiştir.

Proje Şubat 2021’de tamamlanmıştır. Fizibilite çalışması süresince, sektörler arası “simbiyotik bir yaklaşım” ile atıksuların arıtılarak nutrient geri kazanımı sağlayacak yenilikçi mikroalg sistemine yönelik bir pilot tesis için teknik/ekonomik uygulanabilirlik çalışması yürütülmüştür.

Gıda Zinciri Atıkları için Endüstriyel Simbiyoz Olanaklarının Araştırılması

Türkiye Gıda Kurtarma Derneği, Sivil Toplum Destek Programının Üçüncü Aşaması fonu (CSSP-III) ile Antalya’da gıda zinciri atıklarına yönelik endüstriyel simbiyoz fırsatlarının araştırılması projesi gerçekleştirilmiştir. 2019 yılı içerisinde başlayan proje 2020 yılında tamamlanmıştır.

Proje kapsamında GTE tarafından teknik saha çalışmaları yapılmıştır. Elde edilen bilgiler ışığında ise sektörde öne çıkan potansiyel endüstriyel simbiyoz olanakları araştırılmış ve çalıştay gerçekleştirilmiştir.

İş Dünyasi için Çevresel Ayak İzi Projesi Eko-Etiketleme Sistemi

Ege Orman Vakfı ve Hayat Boyu Öğrenme, Mesleki Eğitim ve Geliştirme Derneği ile birlikte çalışan Londra merkezli Carbon Trust’ın proje yürütücüsü olduğu İş Dünyası için Çevresel Ayak İzi projesi kapsamında, Ege Bölgesi’nde yer alan 5 pilot sektörde (baskı, ambalaj, yapı kimyasalları, çimento ve cam) üretilen ürünlerin karbon emisyonlarını azaltmak için bir eko-etiketleme sistemi kurulmuştur. Proje sonucunda pilot şirketlere ait ürünlerin çevresel ayak izi ölçülmüş, belgelendirilmiş ve çevresel ayak izi etiketleri oluşturulmuştur.

Proje kapsamında, eko-etiket uygulaması konusunda yapılan çalışmalar bir kitapçık haline getirilerek iş dünyasına sunulmuştur. Türkiye’de üretilen, özellikle ihracata yönelik ürünler için çevresel ayak izinin oluşturulması, belgelendirilmesi ve buna ilişkin ürün etiketlerinin hazırlanması konusunda AB’ye üye ülkelerde yapılan çalışmalar ve iyi uygulama örneklerine yer verilmiştir.