TÜBİTAK: 1831 Yeşil İnovasyon Teknoloji Mentörlük Programı

Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda yürütülen “Türkiye Yeşil Sanayi Projesi”, Dünya Bankası tarafından finanse edilerek TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından hayata geçirilmektedir. GTE, proje kapsamında yer alan çözüm ortaklarından biri olarak yer alarak Türkiye genelinde KOBİ’lerin yeşil dönüşüm süreçlerine destek verecek. Projede, yeşil dönüşüm gerekliliklerine uyum sağlamayı hedefleyen KOBİ’lere yönelik mentörlük ve danışmanlık hizmetleri sağlanması planlanmaktadır.

Bu kapsamda, yeşil inovasyon ilkeleri doğrultusunda teknoloji danışmanlığı, kapasite analizi, durum analizi, problemlerin tespiti ve çözüm yol haritası gibi hizmetler sunulacaktır. Sağlanacak bu hizmetler, yerel işletmelerin sürdürülebilir üretim süreçlerini benimsemelerine olanak tanırken, çevresel etkilerini azaltmalarına ve kaynak verimliliğini artırmalarına rehberlik edecektir. Proje, Türkiye’de döngüsel ekonominin ve yeşil dönüşüm uygulamalarının yaygınlaşmasını teşvik ederek KOBİ’lerin küresel rekabet gücünü artırmayı hedeflemektedir.

CircularPSP: Döngüsel Ekonomi için Yenilikçi Çözümler

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin koordinatörlüğünde yürütülen “CircularPSP: Döngüsel Ekonomi için Yenilikçi Çözümler” projesi, Avrupa Birliği Horizon 2020 programı kapsamında desteklenmektedir. GTE’nin de bulunduğu konsorsiyumda, Circular Berlin, Forum Virium Helsinki, Sandyford Business District, Município de Guimarães, Sveriges Kommuner och Regioner, Skupnost občin Slovenije, ReLondon, empirica Communication and Technology Research, RISE Research Institutes of Sweden ve Energy Efficiency in Industrial Processes – EEIP paydaşlar arasında yer almaktadır.

CircularPSP,  döngüsel ekonomi ilkelerini benimseyerek, belediyeler ve yerel işletmeler için yenilikçi döngüsel ekonomi çözümleri geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu çözümler, yerel ekonomilerin döngüsel uygulamaları daha etkili bir şekilde hayata geçirmesine olanak tanırken, bilgi ve rehberlik sağlayarak sürdürülebilirlik hedeflerini desteklemektedir. çevresel etkilerin azaltılmasını ve döngüsel ekonominin yaygınlaşmasını teşvik etmeyi hedeflemektedir.

EKO ÜRETİM- İklim Dostu Rekabetçilik Programı

Tüm dünyada artan çevresel sürdürülebilirlik ihtiyaçları, düşük karbonlu ekonomiye geçiş, kaynak verimliliği, döngüsel ekonomi, enerji verimliliği gibi konuların artan önemi ile sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği kapsamındaki küresel önceliklerin ve bunların getirdiği politik, yasal ve ticari düzenlemelerin sanayiye, özellikle ihracatçı firmalara getireceği oldukça önemli ek maliyetler oluşmaktadır. Bu ihtiyacı gören TTGV, “EKO ÜRETİM- İklim Dostu Rekabetçilik Programı’nı geliştirmekte olup, söz konusu program ile sanayinin sürdürülebilir üretim ve iklim değişikliği odağında gelişimine katkı vermek; analiz ve ihtiyaç tespitinden, projelendirme ve finansmana erişime kadar kapsamlı, değer zinciri yaratacak bir destek yaklaşımı sunmak ve entegratör/koordinatör bir platform olarak farklı paydaşları bir araya getirerek çözüm odaklı değer yaratan iş birlikleri oluşturmayı hedeflemektedir.

GTE’nin proje danışmanı olarak yer aldığı projede Ankara, İzmir ve Manisa illerinde Orta ve Büyük Ölçekli İşletmeler ile yapılan görüşmeler sonucu seçilen firmalara projelendirme ve fizibilite desteği ile hem TTGV’nin mevcut bu amaçlı kaynaklarına hem de kamu ve özel sektör tarafından sunulacak sürdürülebilir üretime yönelik uygun finansman kaynaklarına daha kolay erişme imkânı sağlanması hedeflenmektedir.

AB Yeşil Mutabakatının (AYM) ASO Üyesi İşletmeler Üzerindeki Etkilerinin Yönetilmesi Projesi

Ankara Sanayi Odası (ASO), üyelerinin AB Avrupa Yeşil Mutabakatının yarattığı fırsatlara, risklere ve bu kapsamdaki düzenlemelere hazırlıklı olmalarını sağlamak amacıyla AB Yeşil Mutabakatının (AYM) ASO Üyesi İşletmeler Üzerindeki Etkilerinin Yönetilmesi Projesi’ni başlatmıştır.

EWA Kurumsal Danışmanlık ve GTE proje ortakları olarak yer aldığı projede yapılan saha ziyaretleri çerçevesinde mevcut durum ve boşluk analizi gerçekleştirilmiştir. Projenin temel amacı AYM’nin işletmeler üzerinde yarattığı fırsatları, etkileri ve riskleri belirlemek, bu etki ve risklerin daha iyi yönetilmesini sağlamak ve izlenecek yönteme ilişkin yol haritasını oluşturmaktır. Proje kapsamında ASO organizasyon yapısında yer alan 35 meslek komitesi dikkate alınarak sektör bazında 15 başlıktan oluşan bir gruplandırma yapılmıştır. Belirlenen gruplarda ilgili sektörlere yönelik sektörel eylemler önerilmiştir.

ABD Ulusal Bilim Vakfı (NSF) ile İkili İşbirliği Programı

ODTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü’nün (Prof. Dr. İpek İmamoğlu) proje koordinatörü ve araştırmacı (Prof. Dr. F. Dilek Sanin), Maine Üniversitesi, Arizona Eyalet Üniversitesi ve GTE’nin proje ortakları olarak yer aldığı “MiOCAP- Makro Ölçekte Politika Etkisi için Moleküler Düzey Mikroplastik-Organik Etkileşiminin Mezo Ölçekli Döngüsellik Değerlendirmesi ile Birleştirilmesi” projesi ABD Ulusal Bilim Vakfı (NSF) ve TÜBİTAK ortak programı kapsamında “Uluslararası Araştırma Fonlarından Yararlanma Kapasitesinin ve Uluslararası Ar-Ge İşbirliklerine Katılımın Arttırılmasına Yönelik Destek Programı” ile desteklenmektedir. Projenin pilot bölgesi İzmir ili ve yararlanıcısı İzmir Kalkınma Ajansı’dır.

Projenin temel amacı bir döngüsellik performans değerlendirmesi (EBM) çerçevesi geliştirerek, büyük ölçekte mikroplastiklere ilişkin olumsuz ekosistem etkilerini azaltmak amacıyla geliştirilecek çerçeveden elde edilen çıktılar doğrultusunda strateji ve politikalar geliştirilmesine katkı sağlanmasıdır. Ek olarak değer zinciri düzeyinde döngüselliğin durumunu ve potansiyelini ölçmek için bir kılavuz olarak web tabanlı bir araç ortaya konularak strateji önerileri geliştirilecektir.

Kızılırmak Alglerinden Üretilecek Biyokütlenin Değerli Biyo-bileşen Üretiminde Kullanımı

Ahiler Kalkınma Ajansı’nın sağladığı fizibilite desteği ile Kırıkkale Üniversitesi tarafından yürütülen projenin danışmanlığı GTE tarafından yapılmıştır. Projede mikroalg üretimi ve atıksu arıtımını sinerjik şekilde kullanarak olumsuz çevresel etkileri azaltma ve alg biyokütlesinin, farklı sektörlere yönelik ticari fayda sağlaması hedeflenmiştir.

Proje Şubat 2021’de tamamlanmıştır. Fizibilite çalışması süresince, sektörler arası “simbiyotik bir yaklaşım” ile atıksuların arıtılarak nutrient geri kazanımı sağlayacak yenilikçi mikroalg sistemine yönelik bir pilot tesis için teknik/ekonomik uygulanabilirlik çalışması yürütülmüştür.

Gıda Zinciri Atıkları için Endüstriyel Simbiyoz Olanaklarının Araştırılması

Türkiye Gıda Kurtarma Derneği, Sivil Toplum Destek Programının Üçüncü Aşaması fonu (CSSP-III) ile Antalya’da gıda zinciri atıklarına yönelik endüstriyel simbiyoz fırsatlarının araştırılması projesi gerçekleştirilmiştir. 2019 yılı içerisinde başlayan proje 2020 yılında tamamlanmıştır.

Proje kapsamında GTE tarafından teknik saha çalışmaları yapılmıştır. Elde edilen bilgiler ışığında ise sektörde öne çıkan potansiyel endüstriyel simbiyoz olanakları araştırılmış ve çalıştay gerçekleştirilmiştir.

Su Verimliliği Odaklı Ar-Ge ve Proses Geliştirme Olanaklarının Değerlendirilmesi

Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı (BEBKA) teknik desteği kapsamında Su Verimliliği Odaklı Ar-Ge ve Proses Geliştirme/İyileştirme Olanaklarının Değerlendirilmesi projesi desteklenmiş olup, 2020 yılı sonlarına doğru başlayan projenin teknik danışmanlığı GTE tarafından yapılmaktadır.

Bu kapsamda, suya bağımlı kritik noktaların/ürünlerin belirlenmesi için etütler gerçekleştirilerek su verimliliği uygulama olanaklarının belirlenmesi hedeflenmiştir. Su verimliliği, su ayakizi ve karbon ayakizi konuları üzerine kurum içi eğitimler yapılması ile uygulama olanaklarının sürdürülebilirliğinin sağlanması amaçlanmıştır.

Biyogaz Tesis Atıklarından Besiyer Geri Kazanımı ve Katma Değerli Gübre Üretimi

ODTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü’nün (Yrd. Doç. Dr. Yasemin Dilşad Yılmazel) yürütücülüğünü yaptığı, Cranfield Üniversitesi (Dr. Imma Bortone) ve GTE’nin proje ortağı, SÜTAŞ’ın ise yararlanıcı olarak yer aldığı “Biyogaz Tesis Atıklarından Besiyer Geri Kazanımı ve Katma Değeri Yüksek Gübre Üretimi” projesi, Royal Academy of Engineering (Birleşik Krallık) ve TÜBİTAK ortak programı kapsamında “Kâtip Çelebi-Newton Fonu” tarafından desteklenmiştir.

Projenin en temel amacı, yeterli derecede arıtılmadığı durumlarda önemli çevresel problemlere yol açan atıksuların değerli ürünlere dönüştürülmesidir. 2 yıl sürecek proje kapsamında biyogaz tesislerinde çeşitli işletme problemlerine de yol açabilen ve atıksuda yoğun olarak bulunan azot (N) ve fosfor (P) bileşiklerinin değerli bir gübre olan “Struvite” üretimi için kullanılması araştırılacaktır.

Sütaş Biyogaz Tesislerinde Demir Oksit Atıklarının Kullanım Koşullarının Araştırılması

GTE, EBRD tarafından desteklenen Turkey Material Marketplace (TMM) Ar-Ge projesini Sütaş A.Ş. ile 2019 Nisan ayında tamamlamıştır.Projede, SÜTAŞ A.Ş.’nin biyogaz tesislerinde H2S tutucu madde olarak kullanılan FeCl3 yerine, metal işleme endüstrisinden kaynaklanan demir oksit atıklarının kullanılması değerlendirilmiştir. Bu kapsamda Beyçelik Gestamp A.Ş.’den alınan atık numunelerde analizler gerçekleştirilmiş ve Sütaş biyogaz tesisinde denemeleri yapılan uygulamanın GTE tarafından fizibilitesi çalışılmıştır.

Geliştirilen Ar-Ge projesinde elde edilen sonuçlara göre, mevcut durumda atık depolama alanlarına giden atığın değerlendirilebilme potansiyeli olduğu görülmüştür. Projenin hayata geçirilmesi ile yılda toplam 324 ton demir oksit atığı kullanılabilecektir. Önerilen endüstriyel simbiyoz uygulaması, 3,4 yıllık geri ödeme süresi ile yıllık net 78.450 € tasarruf getirecektir. Türkiye’de faaliyette olan 85 biyogaz tesisi bulunmakla beraber hızla büyüyen biyogaz pazarı düşünüldüğünde, biyogazda iyileştirici kimyasallara olan talebin de yakın gelecekte daha da artması beklenmektedir.